نوروفیدبک چیست؟ درمان اختلالات روانی با روشی مدرن
بررسی کامل روش درمانی نوروفیدبک+ عوارض و هزینه ها
نوروفیدبک یک روش درمانی بدون عارضه است که در اختلالات مختلف همانند مشکلات توجه و تمرکز، حافظه، بیش فعالی، اضطراب، افسردگی، وسواس، اختلالات خواب ،تیک، شب ادراری، ارتقاء عملکرد و…. کاربرد دارد.
در این مطلب از مجله روانشناسی نیک داد به بررسی کامل اینکه نوروفیدبک چیست، چه عوارضی دارد؟، در چه سنی می توان از روش نوروفیدبک استفاده کرد و سوالاتی دیگر می پردازیم. با ما همراه باشید.
در روش نوروفیدبک شما مقابل یک مانیتور می نشینید و الکترودهایی که روی پوست سر شما قرار دارند امواج مغزی شما را دریافت و به کامپیوتر هدایت می کند و شما به وسیله کنترل امواج مغزتان یک انیمیشن یا بازی را پیش می برید.
نیاز به خدمات مشاوره روانشناسی دارید؟
به این شکل فرد با دیدن پیشرفت یا توقف بازی و گرفتن پاداش یا از دست امتیاز یا تغییرهایی که در صدا یا پخش فیلم ایجاد میشود پی به شرایط مطلوب یا نامطلوب امواج مغزی خود برده و سعی می کند تا با هدایت بازی یا فیلم وضعیت تولید امواج مغزی خود را اصلاح کند. (مثلا اگر قرار است فرد موج بتا خود را افزایش دهد بازی در صورتی پیش می رود که موج بتا از حد مشخص شده بالاتر رفته باشد.)
بنابراین نوروفیدبک به مغز کمک می کند تا یاد بگیرد چگونه نواقص خود را بر طرف نماید. با نوروفیدبک مهارت هایی را می آموزیم که ما و مغزمان را پیش از پیش توانمند می سازد.
در حقیقت مغز ما با فیدبک هایی که از بدن و محیط اطراف ما می گیرد به کنترل و تنظیم کارکردهای مختلف جسمی و روانی و تعامل ما با محیط می پردازد. نوروفیدبک با فیدبکی که از امواج مغزی ارائه می دهد مغز را در تنظیم فعالیت خود کمک می کند.
سن مناسب و مدت زمان جلسات نوروفیدبک
سن افرادی که می توانند از این روش استفاده نمایند از 5 سال به بالا می باشد از عوامل اثرگذار در پاسخ دهی به این روش می توان به نوع و شدت بیماری، زمان اقدام، همکاری فرد و خانواده حین درمان، نظم جلسات درمانی و تکمیل درمان اشاره کرد.
مدت زمان معمول جلسات نوروفیدبک بین 30_40 دقیقه است که گاها می تواند کمتر یا بیشتر نیز شود و تعداد جلسات بهینه 2_3 جلسه در هفته می باشد.
نوروفیدبک هیچ گونه عوارضی را در برندارد و بدترین حالت این است که فرد نتواند از درمان پاسخی دریافت نماید.
از این روش علاوه بر درمان اختلالات برای ارتقاء عملکرد مدیران، ورزشکاران، جراحان، محصلان، هنرمندان، قاضی ها و افراد با مشاغل خاص استفاده می گردد.
هزینه نوروفیدبک
یکی از سئولات معمول برای افراد هزینه نوروفیدبک می باشد و قطعا دانستن هزینه می تواند برای برنامه ریزی درمان یکی از موارد مهم باشد چرا که تعداد جلسات در فواصل کوتاه می باشد.
ولی اگرچه ممکن است هزینه نوروفیدبک در ابتدا زیاد به نظر بیاید اما باید در نظر داشت نوروفیدبک یکی از گزینه ها با تاثیرگذاری بالا جهت درمان اختلالات می باشد و مهم ترین ویژگی آن این است که آثارش تا مدت زیادی ( معمولا حداقل ۱۰ سال ) باقی می ماند و هیچ گونه عوارض جانبی به همراه نخواهد داشت لذا ارزش هزینه کردن را دارد.
تعرفه نوروفیدبک در کتابچه خدمات پزشکی با کد ۹۰۰۱۳۷ در سال ۱۴۰۱ برابر با مبلغ ۳۲۷٫۵۵۰ تومان می باشد.
مرکز نیک داد هم گام با بهترین استانداردها از جمله محیط درمان، دستگاه مورد استفاده و تخصص و تجربه بالای درمانگر مبلغ ۲۵۰٫۰۰۰ تومان را در سال 1401 برای هم میهنان در نظر گرفته است.
نظرات در رابطه با نوروفیدبک
از آنجایی که ممکن است نظرات متفاوتی را در رابطه با نوروفیدبک شنیده باشید در ادامه به برخی از نظرات پژوهشگران در این خصوص می پردازیم:
- این روش حدود 70 سال است که در آمریکا و از ناسا مورد استفاده قرار گرفته است و بعد در سراسر دنیا مورد استفاده قرار داده شده است. در ایران حدود 15 سال است که از این روش استفاده می گردد. برخی متخصصین ممکن است به دلیل عدم آشنایی با این رویکرد درمانی به اشتباه آن را انکار نمایند.
به سبب دو ویژگی مهم این درمان ( 1. بی عارضه بودن 2. پایداری اثرات درمانی ) این روش مورد توجه زیادی قرار گرفته و کاربرد و استفاده آن روز به روز زیادتر می گردد.
- پژوهش ها و تحقیقات و متا انالیزهای بسیاری اثرات مثبت این درمان را نشان می دهند. و در تکست بوک روانپزشکی جامع کاپلان و سادوک ( 2017 )، و در بخش 7_7 آن نیز به بررسی نوروفیدبک پرداخته شده و گفته شده که این روش مداخله موفقیت آمیزی بوده و کاربردهای وسیع آن در مجلات داوری همتا نشان داده شده و بیانگر سودمندی بالینی این روش می باشد.
تعداد جلسات نوروفیدبک
تعداد جلسات نوروفیدبک با توجه به نوع اختلال، شدت اختلال، سال های بروز اختلال و تفاوت های فردی و مکانیزم مغز هر فرد و همکاری حین جلسات میتواند متفاوت باشد. اما پس از مصاحبه بالینی یا در صورت نیاز انجام نقشه مغزی میتوان حدود تعداد جلسات را به صورت تقریبی تشخیص داد.
جلسات معمول بین16_30 جلسه می تواند متغیر باشد و در برخی اختلالات همانند اوتیسم این جلسات تا 60 جلسه می تواند ادامه یابد.
نظم در حضور برای جلسات درمانی بسیار حائز اهمیت است و فرد باید حداقل 2 و حداکثر 3 جلسه در هفته را برنامه ریزی نماید.
متخصص نوروفیدبک یا نوروتراپیست کیست؟
نوروتراپی رویکردی است که در آن به وسیله درمان های تکنولوژیک به درمان اختلالات توجه و تمرکز، بیش فعالی، مشکلات اضطراب و افسردگی، خواب، وسواس و .. می پردازد.
این درمان ها شامل نوروفیدبک، بایوفیدبک، تحریک الکتریکی ( tDCS)، تحریک مغناطیسی ( rTMS )، تحریک به همراه داده های صوتی و تصویری ( AVE ) و… را در بر می گیرد.
این روش ها بدون عارضه هستند و باعث نوروپلاستیسی در مغز می گردد. برخی از این روش ها به نحوی است که خود فرد در تنظیم شرایط نقش دارد و در برخی روش ها، تغییراتی که در مغز ایجاد می شود می تواند به صورت تحریک در درون مغز اتفاق بیفتد و در برخی شرایط نیز تحریک در خارج از مغز.
نوروتراپیست فردی است که در این رویکرد درمانی تخصص دارد. نوروتراپیست های مرکز نیک داد با تجربه بالای 10 سال مشغول خدمت گذاری می باشند.
همچنین مرکز نیک داد دوره های کارورزی برای متخصصین گرامی جهت نوروتراپی نیز برگزار می نماید و جهت هماهنگی در ثبت نام دوره ها می توانید از بخش تماس با ما در سایت نیز اقدام فرمائید.
سئوالات رایج در مورد نوروفیدبک:
از 5 سالگی به بالا می توان از نوروفیدبک بهره برد.
مانند هر درمانی کامل کردن دوره درمان با نوروفیدبک هم بسیار مهم است و ناقص گذاشتن درمان، سبب بهبود علایم می گردد. در مورد نوروفیدبک باید به خاطر داشت که این روش درمانی در واقع فرعی یادگیری است و مغز یاد می گیرد چطور به تنظیم خود بپردازد و نقایض عملکردی خود را بر طرف کند.
همچنان که رانندگی را یاد می گیریم و آن را فراموش نمی کنیم و این یادگیری هم فراموش نمی شود در حقیقت مغز مهارت جدیدی را به دست آورده است.
البته برای داشتن یک درمان کامل، علاوه بر رعایت ترتیب جلسات و کامل کردن آنها، همکاری خانواده و عمل به کلیه دستورات و راهنمایی های درمانگر ضروری است.
در نوروفیدبک به مغز آموزش خود تنظیمی داده می شود و هیچ گونه ماده خارجی وارد بدن نمی شود لذا هیچ گونه عوارض و خطری به دنبال ندارد.
تقریبا در هیچ بیماری و درمانی نمی توان قول درمان قطعی داد. می دانیم که نتیجه مناسب گرفتن از درمان به شرایط گوناگونی بستگی دارد از جمله می توان به شدت و نوع بیماری، زمان اقدام به درمان، میزان همکاری فرد و خانواده او با تیم درمانی، رعایت تمام نکات مربوط به درمان صحیح از جانب فرد و درمانگر و…. اشاره کرد. در مورد نوروفیدبک و درمان های روانشناختی و روانپزشکی نیز همین گونه اند.
نوروفیدبک نوعی یادگیری است و مانند همه یادگیری ها تفاوت های فرد در آن نقش دارد. برخی سریعتر یاد می گیرند و برخی دیرتر.
علاوه بر تفاوت های فردی شدت مشکلات فرد در تعداد جلسات موثر می باشد و معمولا بین 16-30 جلسه تعریف می شود. در کودکان اوتیسم تا 60-70 جلسه نیز ادامه می یابد
FDA، CE و APA نوروفیدبک را تایید نمودند و در کتب مرجع روانپزشکی کاپلان و سادوک نیز از تاثیرات مثبت آن سخن گفته شده است.
بین 30 تا 60 دقیقه
دستور قطع دارو در هنگام شروع نوروفیدبک حتما باید به صلاح دید پزشک تجویز کننده باشد اما به طور معمول درمان نوروفیدبک با دارو شروع شده و در صورت امکان در طول جلسات درمانیدوز دارو کاهش یافته و در اکثر مواقع به حداقل مقدار رسیده یا قطع می گردد.
با توجه به آنکه نوروفیدبک یک فرایند یادگیری است لذا نباید در چند جلسه اول منتظر تغییرات باشید. اولین تغییرات معمولا بین جلسه3 -7 مشاهده می گردد در صورتی که تا جلسه دهم تغییراتی را مشاهده نکردیم روند درمان اصلاح یا تغییر می یابد.
درمان با نوروفیدبک نیازمند یک تعهدی قوی است چرا که آثار سودمند آن معمولا تا قبل از جلسه 15 آشکار نمی شود و تغییرات سریع اتفاق نمی افتند این روش برای افرادی مناسب است که بتوانند با جدیت تمام تا پایان طول درمان هفته ای 2-3 مرتبه حضور یابند.
معمولا بیمه های تکمیلی این روش را تحت پوشش قرار می دهند.
