احتمالا شما هم استرس و اضطراب را تجربه کرده اید. فشاری که در ذهن یا بدن خودتان احساس می کند همان استرس است. گاهی چند فشار بر ذهن یک شخص وارد می شود که می تواند منجر به احساس استرس شود. این احساس استرس می تواند از رویدادهای مختلفی نشات بگیرید. که در نهایت به شکل یک احساس نا امیدی یا بی قراری در شما بروز کند.
اضطراب در واقع یک احساس ناراحتی، نگرانی یا ترس است. احساس اضطراب می تواند واکنشی به احساس استرس باشد. گاهی هم اضطراب در افرادی رخ می دهد که قادر نیستند تا عوامل استرس زا را در زندگی خودشان تشخیص دهند و به این جهت به شکل اضطراب در آن ها بروز میکند.با ما همراه باشید تا در رابطه با اضطراب و استرس و عوامل آن ها بیشتر صحبت کنیم.
مطالبی که در ادامه می خوانیم:
نیاز به خدمات مشاوره روانشناسی دارید؟
استرس؛ عاملی جهت انگیزش
به عقیده مشاور روانشناسی بالینی، اکثر افراد فکر میکنند که اضطراب و استرس همواره احساس بدی است. در صورتیکه اینطور نیست. احساس اضطراب و استرس در کوتاه مدت می تواند به افراد کمک کند تا بر چالش ها زندگی خودشان فائق شوند. مثلا اگر فردی اضطراب و استرس قبل از امتحان دارد، این میتواند باعث انگیزه برای مطالعه در شخص شود. یا اینکه فرد در روزهای قبل از جلسه مصاحبه استخدامی احساس استرس دارد. این احساس می تواند به افراد کمک کند تا انگیزه برای تمرین و مطالعه کردن پیدا کنند و با آمادگی بیشتری در جلسه مصاحبه حاضر شوند.
طبیعتا شخصی که با آمادگی بیشتری در جلسه حاضر شود، احساس استرس و اضطراب کمتری را تجربه میکند.
متخصص بالینی ادامه می دهد که اگر این استرس و اضطراب در حدی زیاد باشد که باعث اختلال در زندگی روزمره شخص شود، احتمالا نشان دهنده یک مساله جدی است که باید بررسی شود. اگر افراد به خاطر ترس هایی که در ذهن آن ها شکل گرفته است و به این خاطر از قرار گرفتن در موقعیت های مختلف خودداری میکنند، یا اینکه دائما در زندگی نگران هستند و یا هفته ها بعد از یک اتفاق، هنوز در مورد آن اضطراب دارید، حتما می بایست به یک روانشناس خوب مراجعه کنید و برای درمان اضطراب، مشاوره بگیرید.
از این نمودار این طور برداشت می شود که در نمودار افقی هرچقدر به سمت راست پبش برویم برانگیختگی یا استرس و اضطراب افزایش پیدا میکند و روی نمودار عمودی هم هر چقدر به سمت بالا برویم عملکرد و کارایی ما بیشتر می شود. این نمودار یک نقطه عطف دارد. جایی که استرس در میانه نمودار قرار دارد و عملکرد در بیشترین حالت خود. از این نقطه به بعد اگر استرس افزایش پیدا کند، عملکرد کاهش پیدا میکند. به شکلی که استرس به حدی زیاد می شود که شخص دیگر کارایی ندارد و از آن فعالیت انصراف می دهد.
استرس و اضطراب چه حسی دارد؟
اضطراب و استرس در افراد دو دسته علائم ایجاد میکند. هم علائم روانشناختی و هم علائم فیزیکی. اینکه شخص به چه شکلی استرس را تجربه کند کاملا مربوط به خود آن شخص است و هر شخصی به گونه متفاوتی اضطراب و استرس را تجربه میکند.
برخی از مهم ترین علائم فیزیکی ناشی از استرس و اضطراب عبارتند از:
- دل‌درد
- تنش عضلانی
- سردرد
- تنفس سریع
- ضربان قلب سریع
- تعرق
- لرز
- سرگیجه
- ادرار مکرر
- تغییر در اشتها
- مشکل خواب
- اسهال
- خستگی
استرس و اضطراب علاوه بر علائم فیزیکی، میتواند علائم روانی یا عاطفی هم ایجاد کند. این علائم میتواند شامل موارد زیر باشد:
- دلشوره
- هراس و عصبی بودن، به خصوص در محیط‌های اجتماعی
- مشکل در داشتن تمرکز
- عصبانیت غیرمنطقی
- بیقراری
چه عواملی باعث استرس و اضطراب در افراد می‌شود؟
اکثر افراد هر از چند گاهی دچار استرس و اضطراب در زندگی می شوند که معمولا تحت یکسری عوامل خاص و موقتی رخ می دهد. در ادامه برخی از این عوامل شایع را بررسی میکنیم:
1. علل شایع استرس و اضطراب
- بچه‌دار شدن
- ازدواج
- مرگ یکی از اعضای خانواده یا یکی از دوستان
- بیمار شدن یا آسیب دیدن دوستان یا اعضا خانواده
- تغییر مکان زندگی
- مدرسه یا کار جدید
- ابتلا به بیماری یا جراحت و آسیب
2. برخی دارو ها و مواد مخدر
داروهایی که حاوی محرک‌ها هستند، ممکن است علائم استرس و اضطراب را بدتر کنند. استفاده منظم از کافئین، مواد مخدر غیر قانونی مانند کوکائین، و حتی الکل نیز میتواند علائم استرس و اضطراب را بدتر کند.
گاهی برخی از داروهای تجویز شده توسط پزشک میتواند باعث تشدید شدن علائم اضطراب و استرس شوند:
- قرص رژیم غذایی
- داروهای تیروئید
- اسپری های استنشاقی آسم
3. اختلالات مربوط به استرس و اضطراب
به عقیده مشاوران اضطراب، اگر استرس و اضطراب مکررا در زندگی تان اتفاق می افتد، احتمالا به دلیل عوالم استرس زای عمومی نیست و احتمال اینکه مربوط به اختلال اضطراب باشد زیاد است. در دنیا اختلال اضطراب بسیار شایع شده است به طوریکه در آمریکا 40 میلیون آمریکایی دچار اختلال اضطراب هستند.
افرادی که به اختلالات اضطراب دچار می شوند، در زندگی روزمره شان و عموما برای مدت طولانی دچار استرس و اضطراب هستند و همواره احساس دلشوره دارند. که در برخی از افراد به صورت احساس بروز میکند و در برخی هم به صورت فیزیکی.
برخی از این اختلالات را در ادامه مرور میکنیم:
- اختلال اضطراب فراگیر (GAD) که اختلال اضطراب رایج است که مشخصه ی بارز آن، نگرانی غیرقابل‌کنترل است. گاها مردم نگران اتفاقات بدی هستند که برای آن‌ها یا عزیزانشان اتفاق می‌افتد، در موارد دیگر از این اختلال، ممکن است حتی افراد نتوانند هیچ منشاء ای برای نگرانی خود پیدا کنند.
- اختلال هراس به وضعیتی گفته می شود که باعث حملات هراس یا پانیک می‌شود. و فرد لحظاتی را با ترس شدید همراه با تپش قلب، تنگی نفس و دلشوره می گذراند.
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) شرایطی است که فرد بعد از یک تجربه آسیب زننده، دچار یادآوری حادثه یا اضطراب تجربه می کند.
- اضطراب اجتماعی شرایطی است که در آن فرد در موقعیت تعامل با دیگران، دچار احساس اضطراب شدید می‌شود.
- اختلال وسواس فکری عملی به شرایطی گفته می شود که باعث ایجاد افکار تکرار شونده یا احساس اضطرار و اجبار برای تکمیل یک عادت یا برخی تشریفات می شود. مانند شستشوی مکرر دست یا چک کردن بیش از حد و آیینی قفل در.
چه زمانی باید به دنبال مشاوره باشیم؟
اگر دائما دچار احساس اضطراب و استرس هستید یا اینکه در موقعیت های مختلف دچار استرس شدیدی می شوید به نحوی که عملکرد شما به شدت کاهش پیدا می کند، بهتر است در اولین فرصت به یک متخصص بالینی جهت درمان استرس و اضطراب مراجعه کنید. مشاور درمان اضطراب به شما راه های مختلفی را جهت درمان و کنترل استرس معرفی کند و همیشه راه نهایی مصرف دارو نیست.