ما در این نوشتار قصد داریم تا به بررسی اضطراب پس از سانحه پرداخته و اطلاعات مفیدی را درباره علائم، عوارض و درمان این مجموعه اضطراب ها در اختیار شما قرار دهیم. اضطراب های پس از حادثه را به عنوان نوعی اختلال روانی می شناسند که ممکن است فرد مبتلا را با مشکلات متعددی مواجه سازد. در واقع می توان گفت این استرس و اضطراب ها ناشی از تجربه نمودن حوادثی تلخ و وحشتناک بوده که در گذشته اتفاق افتاده اند.
ذهن با یادآوری این اتفاقات موجب بروز کابوس و اضطرابات شدید در فرد شده و شرایط بدی را برای وی رقم می زند. این نوع اختلال علائم خاص خود را دارد و بر اساس این علائم قابل تشخیص بوده و می توان آن را درمان نمود. در ادامه این نوشتار به بررسی هرچه بیشتر اختلال اضطراب پس از سانحه خواهیم پرداخت و جهت کسب اطلاعات بیشتر از شما خواستاریم تا انتها ما را مهمان نگاه های پرفروغ خود نمایید.
اختلال اضطراب پس از سانحه چیست؟
نیاز به خدمات مشاوره روانشناسی دارید؟
برخی افراد پس از تجربه نمودن برخی سانحه ها همچون تصادفات شدید، سقوط، آتش سوزی و… با ترس های بسیاری مواجه می شوند و این ترس ها زندگی آنها را مختل کرده و شرایط بدی را برایشان رقم می زنند. در چنین شرایطی می گوییم فرد دچار اختلال اضطراب شده است و نیاز است برای درمان نمودن خود به پزشک مراجعه کرده و روند درمانی مناسبی را پیش گیرد. برخی افراد به راحتی نمی توانند با این اختلال کنار بیایند. در واقع می توان گفت زندگی برای آن ها دشوار است اما باید بدانید با در نظر گرفتن برخی مراقبت ها می توان به راحتی به شرایط طبیعی خود بازگشت.
طول درمان برای افرادی که به اختلال اضطراب پس از سانحه مبتلا می باشند متفاوت بوده و نمی توان در این راستا نظر قطعی داد. ممکن است علائم این اختلال در برخی بیماران بسیار شدید بوده و برای درمان خود نیاز به چندین ماه زمان داشته باشند. اختلال اضطراب پس از سانحه دارای انواع مختلفی بوده و هر کدام از آن ها نیز شرایطی متفاوتی را برای مبتلایان رقم می زنند. در ادامه به بررسی هرچه بیشتر این اضطراب خواهیم پرداخت.
اضطراب پس از سانحه یا PTSD
افرادی که به طور شدید درگیر علائم اختلال PTSD هستند را می توان طی مدت زمان بیشتری درمان نمود. به طور کلی لازم است بدانید در اختلال اضطراب پس از سانحه ممکن است علائم پس از یک ماه بروز یافته و یا ممکن است تا چند سال بعد از اتفاق فرد درگیر علائم آن نشود. این اختلال مشکلات متعددی را برای فرد مبتلا ایجاد می کند و می توان گفت علائم بسیار حادی داشته و برای بهبود نیاز به روش های پزشکی خاصی است. از مهمترین مشکلاتی که ممکن است طی ابتلا به این اختلال با آنها مواجه شوید می توان به عدم توانایی انجام فعالیت های روزمره در محیط کار و یا منزل اشاره نمود که همگی اهمیت خاصی داشته و نباید نادیده گرفته شوند.
علائم اصلی اضطراب پس از حادثه یا PTSD
به طور کلی علائم اختلال اضطراب پس از سانحه یا PTSD به چهار گروه اصلی تقسیم می شوند که این چهار گروه شامل یادآوری نمودن خاطرات آزار دهنده، تغییرات منفی در تفکر و روحیه، تغییرات منفی در واکنش های فیزیکی و عاطفی و اجتناب می شوند. جالب است بدانید این مجموعه علائم از یک فرد به فرد دیگر متفاوت بوده و دارای شدت های متغیری هستند.
1. یادآوری نمودن خاطرات آزار دهنده
همان گونه که بیان نمودیم یادآوری خاطرات آزار دهنده نیز از مجموعه علائم اضطراب پس از حادثه هستند که بسیار ناگوار بوده و می توانند شرایط بدی را برای بیمار رقم بزنند. این مجموعه یادآوری ها فرد را در شرایطی قرار می دهند که حس می کند همین الان اتفاق موردنظر در حال رخ دادن است.
2. اجتناب نمودن از یادآوری ضربه های عاطفی
به طور طبیعی افرادی که مبتلا به این نوع اختلال هستند سعی دارند تا خود را به کارهای مختلفی مشغول نموده و به این طریق از یادآوری خاطرات تلخ خود جلوگیری کنند. این یادآوری ها می توانند موجب کناره گیری فرد از جمع ها شود و به مرور زمان زمینه های بروز افسردگی را نیز فراهم سازد.
3. بروز افکار و احساسات منفی
زمانی که یک فرد با اضطراب پس از سانحه مواجه می شود یک مجموعه افکار و احساسات منفی نیز به سراغ وی می آیند و به این طریق روند طبیعی انجام فعالیت های وی را مختل می سازند. از مهم ترین علائمی که نشان دهنده ایجاد این افکار و احساسات منفی هستند می توان به عصبانیت، احساس ترس، احساس گناه، ناامیدی درباره آینده و واکنش های احساسی اشاره نمود که اهمیت بسیاری داشته و لازم در سریع ترین زمان ممکن نسبت به درمان و برطرف نمودن آن ها اقدام کرد.
4. علائم واکنش گر اختلال اضطراب پس از سانحه
اضطراب پس از سانحه دارای علائم دیگری با عنوان علائم واکنش گر نیز می باشد از نمونه های بارز آن می توان به پرخاشگری، اختلال در خواب، عدم تمرکز، انجام دادن فعالیت های خطرناک همچون مصرف الکل ها و مصرف نمودن مواد مخدر اشاره نمود که تنها تعداد محدودی از علائم واکنش گر این اختلال به شمار می روند.
آیا تمام علائم واکنش گر در افراد بیمار بروز می یابند؟
برخی ممکن است با چنین سوالی مواجه شده و به دنبال دریافت پاسخی مناسب برای ان باشند. در پاسخ به این سوال باید بگوییم خیر ممکن است برخی افراد به تمام مبتلا درگیر تمام علائم این اختلال نباشند. در واقع می توان گفت تمام این علائم در آن ها دیده نشوند زیرا شدت این بیماری در افراد مختلف متفاوت بوده و به یک اندازه نیست. پزشکان درمانگر برای تشخیص دادن این بیماری مدت زمانی را که این علائم بروز می یابند را در نظر میگیرند تا به این طریق بتوانند به شاخص مناسبی دست یابند.
برای درک بهتر این موضوع باید بگوییم اگر یک فرد مبتلا طی مدت زمان سه ماه این افکار آزار دهنده از ذهنش خارج شود درگیر یک اختلال حاد نمی شود و می توان گفت بیماری وی جای نگرانی ندارد اما اگر بیشتر از شش ماه با این علائم درگیر بوده و طی خواب یا بیداری با آنها درگیر باشد نوع بیماری وی حاد بوده و نیاز به درمان در سریع ترین زمان ممکن دارد تا از بروز شرایط بدتر جلوگیری گردد.
علائم حاد یادآوری خاطرات آزار دهنده
در بخش های قبل نیز اشاره نمودیم یکی از علائمی که نشان می دهد فرد دچار اختلال اضطراب پس از سانحه شده است یادآوری نمودن خاطرات آزار دهنده است. این علائم خود نیز دارای علائم خاصی بوده و بیمار را در شرایط متفاوتی قرار می دهند. از مهم ترین علائم این مورد می توان موارد زیر را نام برد که هر کدام اهمیت خاص خود را داشته و نباید به سادگی از کنار آن ها عبور نمود.
- تکرر خاطرات آزار دهنده از اتفاق رخ داده و به صورت غیر ارادی
- تداعی اتفاقات آزاردهنده به گونه ای که انگار مجددا در حال رخ دادن هستند.
- خواب یا دیدن کابوس های وحشتناک از اتفاق افتاده
- پریشانی شدید عاطفی یا نشان دادن واکنش های فیزیکی
علائم اجتناب نمودن از یادآوری ضربه های عاطفی
یادآوری نمودن ضربه های عاطفی نیز خود دارای علائم خاصی است که با در نظر گرفتن آن ها می توان رویکردهای درمانی مناسب تری را انتخاب کرد. از مهم ترین علائم این دسته رفتارها می توان موارد زیر را نام برد.
- تلاش برای اجتناب از صحبت کردن درباره سانحه
- اجتناب نمودن از مکان ها، افراد یا فعالیت هایی که سانحه را یادآوری می کنند.
- تغییرات منفی در تفکرات و روحیه
- داشتن افکار منفی نسبت به خود، دیگران یا دنیا
- مشکل در حفظ نمودن روابط
- احساس دور شدن از خانواده و دوستان
- به سختی می توانند احساسات خود را به سمت و سوی مثبت تغییر دهند
- بی تفاوتی و بی حسی عاطفی
تغییر نمودن واکنش های فیزیکی و عاطفی
این گزینه نیز به عنوان علائم حاد اضطراب پس از سانحه دارای علائم خاصی بوده و این علائم می توانند در مختل شدن زندگی طبیعی این افراد نقش بسیاری داشته باشند. از بارزترین علائم این دسته تغییرات فیزیکی می توان به موارد زیر اشاره نمود.
- به سادگی می ترسند و توانایی کنترل نمودن ترس های خود را ندارند.
- همیشه در انتظار رخ دادن حادثه های خطرناک هستند.
- رفتارهای مخرب داشته و این رفتارهای آن ها شامل مصرف مقدار بالایی الکل یا رانندگی نمودن با سرعت بالا می شوند.
- اختلال خواب
- اختلال تمرکز
- به طور دائم حس شرمساری و گناه دارند
- کج خلقی و داشتن رفتارهای خشونت آمیز
شدت علائم اضطراب پس از حادثه
حال که با انواع و علائم اختلال اضطراب پس از سانحه آشنا شدید قصد داریم تا اشاره ای نیز به شدت این علائم داشته باشیم. به طور معمول شدت علائم این اختلال در طی زمان تغییر می کند به طور مثال ممکن است زمان یادآوری سانحه مورد نظر فرد علائم حاد تری را تجربه کند یا ممکن است با شنیدن هرگونه صدای انفجاری خاطرات بسیاری برای وی تداعی شوند. بر این اساس نمی توان در راستای میزان شدت این علائم نظر قطعی داد.
عوارض اختلال اضطراب پس از سانحه
اختلال اضطراب پس از سانحه می تواند جنبه های مختلفی از زندگی انسآنها را درگیر خود نموده و شرایط وخیمی را برای آنها رقم بزند. در واقع می توان گفت این نوع بیماری قادر است تا شغل، روابط، سلامتی و لذت بردن از فعالیت های روزمره را مختل سازد بنابراین نباید آن را نادیده گرفت. از عمده عوارض این نوع اختلال می توان موارد زیر را نام برد که دانستن آن ها خالی از لطف نیست.
- افسردگی و اضطراب
- فکر و اقدام نمودن به خودکشی
- اختلال خوردن
- سوء مصرف مواد و الکل
درمان اضطراب پس از حادثه
درمان این نوع اضطراب به شما این امکان را می دهد تا بتوانید روند زندگی خود را کنترل نموده و شرایط بهتری را برای خود رقم بزنید. برای درمان روش های متعددی وجود دارند که هرکدام ویژگی های خاص خود را داشته و می توانند به شما کمک های شایانی نمایند. اولین و مهم ترین درمان برای این اختلال روان درمانی است اما بیمار می تواند با کمک دارو نیز بهبود یابد.
روان درمانی خود انواع مختلفی همچون درمان شناختی، درمان از راه مواجهه و حساسیت زایی از طریق حرکت چشم ها را شامل می شود که هرکدام با قابلیت های بی نظیر خود می توانند موجب بهبود سریع تر بیمار شوند. از عمده داروهایی که برای برطرف نمودن این اختلال کاربرد دارند می توان به داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب و پرازوسین اشاره نمود.
لازم به ذکر است که به هیچ عنوان بدون تجویز پزشک، داروهای ذکر شده را مصرف نکنید و حتما قبل از هرگونه اقدام خودسرانه به مشاور روانشناسی و در صورت نیاز به پزشک جهت تجویز دارو مراجعه نمایید.