امروزه یک خانم علاوه بر مسائل شخصی با مشکلات زیادی روبرو است. از مدیریت کردن موضوعات مختلف در خانه، شغل گرفته تا مسائل شخصی نظیر عادت ماهانه، بارداری و یائسگی. موردی که احتمال مواجه شدن خانم ها به آن طبق تحقیقات انجام شده بیش از 2 برابر آقایان است، موضوع افسردگی در خانم هاست. در این مطلب به صورت جامع به موضوع افسردگی زنان؛ نشانه ها و راه های درمان آن می پردازیم. با نیک داد همراه باشید.
طبق نظر متخصصین روانشناسی، عوامل بیولوژیکی، روانی و فرهنگی می تواند ریسک خانم ها در ابتلا به افسردگی را افزایش دهد. در این قسمت می خواهیم مروری داشته باشیم بر روی اینکه عوامل بالا چگونه می توانند استعداد ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.
نیاز به خدمات مشاوره روانشناسی دارید؟
1.افسردگی زنان و عوامل بیولوژیکی
به گفته مشاور افسردگی، بدن خانم ها به خودی خود در افزایش میزان افسردگی نقش دارد. دلیل اصلی این موضوع به هورمون های زنانگی بر میگردد. هورمون ها تاثیر مستقیمی بر روی رفتارها و حالات خانم ها در طول زندگی دارد. این موضوع قبل از به سن بلوغ برسند به گونه ای دیگر نمایان می شود. قبل از اینکه دختر ها و پسرها به سن بلوغ برسند، میزان افسردگی در هر دوی آن ها به یک اندازه است. اما بعد از اینکه به سن بلوغ رسیدند، میزان افسردگی در دخترها 2 برابر پسرها می رسد.مثلا دختری که 16 سال سن دارد معمولا 2 برابر یک پسر 16 سال احتمال ابتلا به افسردگی دارد.
به این دلیل که بیماری از آغاز سن بلوغ شروع می شود و پس از یائسگی تقریبا متوقف می شود، برخی از متخصصین روانشناسی بالینی بر این باورند که ترشحات هورمونی می توانند ریسک ابتلا به افسردگی را در بانوان افزایش دهند. از سوی دیگر بلوغ با علائم دیگری نظیر پدیدار شدن میل جنسی، و عینی شدن هویت، مشاجره با والدین و برخی انتظارات نابجای اجتماعی همراه است که همه و همه دست به دست هم داده و میزان افسردگی را بالا می برند. این ناهنجاری های روانی- اجتماعی به دلیل فعل و انفعالات هورمونی بروز می کنند و حاصل آن چیزی نیست جز افسردگی.
بنابراین می توان در نظر گرفت که نوسانات شدید هورمونی در خانم ها میتواند تاثیرات بسیار زیادی بر زندگی آن ها ایجاد کند. با توجه به تاثیری که در تمامی جنبه های زندگی اعم از زندگی شخصی، خانوادگی، کاری و … ایجاد میکند، خانم ها بیشتر از آقایان در معرض ابتلا به افسردگی هستند.
2. مشکلات پیش از قاعدگی
تقریبا تمام خانم ها مشکلاتی که قبل از شروع قاعدگی (PMS) برای آن ها ایجاد می شود را می شناسند. مشکلاتی که هم جنبه ی احساسی دارد و هم جنبه فیزیکی. مشکلاتی نظیر:
- احساس درد در سینه ها
- سر درد
- نفخ شکم
- استرس
- زود رنجی
و مشکلات دیگری که پیش از شروع از قاعدگی در زنان ایجاد می شود.
این علائم در برخی از خانم ها بسیار زودگذر است و سریعا از بین می رود. اما در برخی دیگر به حدی شدید می شود که در نهایت ممکن است به صورت افسردگی در شخص نمایان شود. که میتواند تاثیر بسیار زیادی در ابعاد مختلف زندگی خانم ها ایجاد کند. این حالت پریشانی پیش از قاعدگی (PMDD) نام دارد و نیازمند درمان از طریق هورمون و یا داروهای ضد افسردگی است. که می بایست حتما توسط پزشک متخصص زنان تجویز شود.
هر چند تاکنون ارتباط بین افسردگی و پیش قاعدگی به طور کامل شناسایی نشده است، برخی محققین معتقدند که تغییرات دوره ای استروژن، پروژسترون و سایر هورمون ها می توانند بر روی عملکرد مغز به ویژه سروتونین (قسمتی از مغز که مامور کنترل حالات و خلق و خوی آدمی است) تاثیر منفی بگذارد. سایر پژوهش ها گویای این امر هستند که آندروژن و هورمون مردانه تستوسترون که به طور طبیعی در خانم ها نیز ترشح می شود، نقش لاینفکی در این قضیه دارند. معذلک به این دلیل که تغییرات هورمونی در تمام خانم ها صورت می پذیرد و تنها گروه های خاصی از آنها دچار افسردگی می شوند ما نمی توانیم تغییرات هورمونی را تنها عامل بروز افسردگی بدانیم؛ مسائل ژنتیکی و وراثتی و دلایل بیشمار دیگری نیز در این امر دخیل هستند.
3. بارداری
به گفته ی مشاور روانشناسی، بارداری زنان به خودی خود باعث بروز افسردگی نمی شود. اما تغییراتی که در هورمون های خانم ها در دوران بارداری ایجاد می شود در کنار سایر مسائل داخل و خارج از خانه، میتواند باعث ایجاد افسردگی شود. البته موارد دیگری هم هستند که میتوانند در ایجاد افسردگی در دوران بارداری نقش پر رنگی داشته باشند:
- افسردگی های قبلی PMDD
- فقدان حمایت اجتماعی
- احساس نگرانی در مورد بارداری
- حاملگی ناخواسته
- ناباروری
- سقط جنین
- دعواهای خانوادگی
و بی نهایت عامل دیگر که همگی میتواند در ایجاد افسردگی در زنان نقش پر رنگی ایفا کنند.
تشخیص افسردگی در زمان بارداری معمولا کار دشواری است، چراکه علائم آن با تغییرات طبیعی این دوران همخوانی دارد. از جمله این تغییرات می توان به تغییر ذائقه، خستگی، از خواب پریدن های مکرر و تغییر در خواست های جنسی بیمار اشاره کرد.
4. افسردگی پس از وضع حمل
طبق تحقیقات انجام شده تقریبا در حدود نیم از خانم ها پس از وضع حمل، احساس ناراحتی، احساس خشم و زود رنجی شدید می شود. البته این نوع از احساسات کاملا طبیعی می باشد. و عموما بعد از یکی دو هفته پس از دوران وضع حمل از بین می رود. اما اگر این علائم زمان بیشتری باقی ماند و همچنین بر شدت آن نیز افزوده شد، مثلا احساس اضطراب و استرس دائمی، کاهش شدید اعتماد بنفس در انجام کارها، احساس بی قراری و آشفتگی و مواردی از این دست، احتمال وجود افسردگی بعد از وضع حمل و جود زیاد است. که برای این مورد می بایست حتما به یک مشاور روانشناسی بالینی مراجعه کنید و تحت درمان قرار بگیرید. دلیل اصلی این موضوع هم نوسانات هورمونی ایجاد شده در بدن است.
5. یائسگی و پیش یائسگی
ریسک افسردگی در زمان یائسگی به دلیل بروز نواسانات بیش از اندازه در سطح هورمون ها، و همینطور پس از یائسگی به دلیل کاهش بیش از اندازه سطح هورمون استروژن افزایش پیدا می کند. البته بسیاری از خانم ها با اینکه دچار علائم ناخوشایند دوران یائسگی می شوند بازهم مبتلا به افسردگی نمی شوند، اما برای خانم هایی که برای مدت زمان زیادی در خوابیدن مشکل پیدا می کنند و یا سابقه قبلی این بیماری را داشته اند ریسک بالایی در ابتلا به افسردگی وجود دارد. بیرون آوردن کامل رحم نیز که در نهایت منجر به یائسگی می شود سبب بروز علائم حادتر و در آخر افسردگی می شود.
کلام آخر
در این مطلب به موضوع افسردگی در زنان پرداختیم. برخی از مهم ترین علائم و نشانه های آن را نیز بر شمردیم. طبق تحقیقات زیادی که انجام شده است، عموما هفته بعد از وضع حمل احتمال وجود افسردگی در زنان وجود دارد. اما اگر این افسردگی طولانی تر شد و همچنین شدت آن افزایش پیدا کرد، می بایست جدید گرفته شود و حتما به یک پزشک متخصص جهت درمان افسردگی مراجعه کرد.
این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و جایگزین مراجعه به مشاور روانشناس یا پزشک نمی باشد. از مصرف خودسرانه هرگونه دارو جدا خودداری کنید.