مشاوره زوج درمانی

مشاوره زوج‌درمانی دقیقاً چیست؟

اولین نکته ای که باید در این مقاله به آن بپردازیم این است که زوج درمانی دقیقاً چیست؟

زوج‌درمانی که به‌عنوان مشاوره زوجین یا رابطه‌درمانی نیز شناخته می‌شود، نوعی مشاوره است که به زوج‌ها کمک می‌کند تا مشکلات روابط خود را حل کنند. هنگامی که دو شریک عاطفی در زندگی خود دچار مشکلاتی شده باشند، مشاوره زوج درمانی میتواند راه حل های مفیدی جهت حل مشکلات ارائه دهد.

البته مشاوره زوج درمانی توسط متخصصان روانشناسی دارای مجوز – اغلب درمانگران ازدواج و خانواده دارای مجوز (LMFT) – که در زمینه خود متخصص هستند ارائه می شود. جلسات زوج درمانی اغلب شامل گفتگوهای سخت و در عین حال سازنده در مورد رابطه دو طرف می باشد، که به هر دو شریک نیاز دارد.

صحبت های مشاور می تواند به شما و شریک زندگی تان کمک کند مهارت های ارتباطی خودتان را بهبود ببخشید تا بهتر بتوانید همدیگر را درک کنید، بهتر بهم گوش دهید و  بهتر با هم صحبت کنید.

مشاوره زوجین چگونه کار می کند؟

پاسخ کوتاه و ساده این است که زوج درمانی با کمک به زوج ها در شناسایی و مدیریت چالش های مخصوص آنها کار میکند. اما رویکردهای هر مشاور زوج درمانی در حل این مشکلات و ارائه راه حل ها میتواند متفاوت باشد. جلسات زوج درمانی معمولاً حول سه عنصر می چرخد:

1. تمرکز بر مسائل خاص؛ مثل حسادت، وابستگی مشترک، یا زندگی جنسی ناراضی.
2. مداخلات تغییر محور؛ که دو شریک را به سمت رضایت بهتر از رابطه راهنمایی می کند.
3. یک طرح کلی واضح از اهداف درمان برای ردیابی پیشرفت و ترسیم تصویر واضحی از مسیر حرکت زوجین.

انواع مشاوره زوجین یا زوج درمانی

همانطور که در بالا ذکر کردیم، رویکرد مشاور زوج درمانی ممکن است متفاوت باشد – چرا؟

از آنجا که انواع مختلفی از مشاوره رابطه وجود دارد که می توان از آنها استفاده کرد. زوج درمانگران ما در کلینیک روانشناسی نیک داد از رویکردهای مختلف درمانی، از جمله روش گاتمن استفاده می کنند. این تصمیم‌ها بر اساس نیازهای خاص زوج‌ها است، یک جزء ضروری از کار است که منجر به نتایج موفقیت‌آمیز می‌شود.

در ادامه 5 مورد از رایج ترین و مؤثرترین رویکردها برای مشاوره زوج درمانی آورده شده است:

1. روش گاتمن

این رویکرد توسط جان گاتمن و جولی گاتمن بر اساس 40 سال یافته های تحقیقاتی مرتبط با الگوهای رفتاری در روابط موفق و ناموفق ایجاد شد. روش گاتمن بر روی چند رفتار کلیدی که برای زوج‌ها مضر هستند، تمرکز دارد ( انتقاد، تحقیر، تدافعی، و سنگ اندازی).

2. درمان رفتاری شناختی (CBT)

احتمالاً نام CBT را شنیده اید ، زیرا یکی از رایج ترین و موثرترین رویکردهای درمانی است – نه فقط مشاوره زوج درمانی، بلکه در مشاوره فردی برای مسائلی مانند افسردگی و اضطراب نیز کاربرد دارد. وقتی صحبت از CBT برای زوج ها می شود، درمانگر به شما و شریک زندگیتان کمک می کند تا مسائل رابطه خود را شناسایی کرده و از دیدگاه فردی خود در مورد آنها صحبت کنید. از طریق CBT، می‌توانید ریشه مشکل را پیدا کنید، باورهای نادرست را از بین ببرید، و تکنیک‌های ارتباطی مؤثرتری را یاد بگیرد.

3. درمان متمرکز بر احساسات

همانطور که احتمالاً می توانید حدس بزنید، درمان متمرکز بر هیجان بر احساسات تمرکز می کند. گرفتار شدن در یک بحث داغ و خشمگین خواندن خود آسان است – اما در واقعیت، احتمالاً احساسات زیربنایی دیگری مانند ترس یا رنجش وجود دارد. زوج درمانگرانی که از مشاوره متمرکز بر هیجان استفاده می‌کنند به مراجعان خود کمک می‌کنند تا عمیق‌تر موضوعات را بررسی کنند و این احساسات را که در سطح زیرین پنهان هستند، پیدا کنند. هنگامی که این احساسات آشکار شد، زوجین می توانند نیازها و خواسته های برآورده نشده را برطرف کنند.

4. روابط درمانی ایماگو Imago

رویکرد بعدی در مشاوره زوجین، روابط درمانی ایماگو است. این رویکرد در زوج درمانی، الگوهایی را بررسی می کند که فراتر از رابطه عاشقانه کنونی فرد است و به چالش های یک زوج به عنوان نتیجه هر گونه غفلت می نگرد.

سپس، مشاور شما را در اصلاح رفتارهای ناعادلانه یا احساسات منفی که به دروغ به شریک زندگی خود نسبت داده اید، راهنمایی می کنند.

5. درمان متمرکز بر راه حل

اگر یک یا دو مشکل اصلی وجود دارد که شما و همسرتان امیدوار هستید در زوج درمانی به آنها رسیدگی کنید، درمان راه حل محور احتمالاً مناسب شما است. مشاور زوج‌درمانگر شما به شما کمک می‌کند تا تغییراتی را که می‌خواهید در رابطه‌تان ایجاد کنید، تجسم و آشکار کنید.

مشاور به شما و همسرتان کمک میکند تا برنامه ای با گام های کاملا عملی ایجاد کنید و سپس به شما در رسیدن به اهدافتان کمک میکند.

چه زمانی باید به یک مشاور زوج درمانگر مراجعه کرد؟

اگر مشکلاتی در روابطتان با شریک زندگیتان وجود دارد که میتواند بهبود یابد، حتما مشاور زوج درمانی میتواند به شما در بهبود روابط تان کمک زیادی کند.

• حسادت
• دیدگاه های مختلف برای آینده
• اختلاف در تربیت والدین
• فقدان اعتماد
• مشکلات مالی
• مشکلات جنسی
• خیانت

شما ممکن است در اوایل یا اواخر رابطه خود با هر یک از مشکلات بالا مواجه شوید.در هر سنی که باشید، مشاوره زوج درمانی میتوانید به شما جهت بهبود روابط کمک کند. چه 50 سال باشد که با هم زندگی میکنید و چه 5 ماه است که رابط را شروع کرده باشید، زوج درمانی میتواند به شما کمک کند.

چگونه شریک زندگی خود را تشویق کنید تا به مشاوره بیاید؟

واقعیت این است که روش و ترفندی قطعی برای متقاعد کردن این که شریک زندگیتان به جلسات مشاوره زوج درمانی بیاید وجود ندارد. اما میتوان برخی از نکات را مد نظر قرارداد تا احتمال انجام این کار بیشتر شود:

1. علائم تغییر در خودتان را نشان دهید

اغلب اوقات، زمانی که شخصی از مشاوره زوج درماین اجتناب می‌کند، به این دلیل است که فکر میکنند این مشاوره و جلسات هیچ تاثیری در روابط نمی تواند ایجاد کند.

برای حل این نگرانی بهترین کار این است که به شریک زندگیتان نشان دهید که مایل به تغییر هستید و حتی از قبل برای بهبود روابط نیز اقداماتی انجام داده اید. مراجعه به مشاور خود دلیلی است که در تعهد تغییر پایبند هستید.

2. شما و همسرتان در کنار هم هستید

به شریک زندگی خود یادآوری کنید، درست است که روابط تان دچار مشکلاتی است، اما میخواهید با همکاری هم این مشکلات را حل کنید و هرکاری که برای ایجاد یک زندگی شاد و سالم نیاز باشد انجام میدهید. همبستگی و گشاده رویی را نشان دهید.

3. مشاور یک شخص بی طرف است

اگر با مشاور زوج درمانی به صورت تلفنی و یا حتی به صورت حضوری قرار ملاقات می گذارید، حتما به همسرتان قبلش توضیح دهید که مشاور یک شخص کاملا بی طرف است. و اینطور نیست که چون شما اقدام برای جلسات کرده اید، یعنی مشاور طرف شما می گیرد. به او بفهمانید که اصلا اینطوری نیست. بلکه بی طرفانه با هر دوی شما کار خواهد کرد. از طرف دیگر، حتی میتوانید پیشنهاد دهید که پیش یک مشاور زوج درمانی جدید بروید که هیچ کدامتان هم او را نمی شناسید!

4. او را ترغیب کنید تا مزایای مشاوره زوجین را در نظر بگیرد

ممکن است شریک زندگیتان اصل موضوع رفتن به جلسات زوج درمانی را زیر سوال ببرد، چون این ایده از شما بوده! کاری که شما باید انجام دهید این است که “ایده رفتن به جلسات مشاوره زوجین” را به یک ایده مشترک تبدیل کنید. ازش بپرسید که اگر به طور مثال ما به این جلسات برویم، انتظار داری که چه چیزی به دست بیاوریم؟ این سوال کمک می کند تا راحت تر برای رفتن به جلسات و دستاورهایی که میتواند ایجاد کند متقاعد شود.

5. درباره «حتی اگر» صحبت کنید

شما میتوانید از جملاتی استفاده کنید که با «حتی اگر» شروع می شود. مثلا بگویید، “حتی اگر به این رابطه هیچ امیدی نداری، بازم مشاوره میتونه از هیچ کاری انجام ندادن بهتر باشه تا بتونیم با شرایط بهتری از هم جدا بشیم”.

صمیمیت میان زوجین

براساس نظر مشاور زوج درمانی، یکی از نیازهای اساسی انسان صمیمیت است.

صمیمیت یک چیز مقطعی و دوره ای نیست و به نوعی می توان آن را یکی از نیازهای بنیادی هر انسانی دانست که سر منشاء آن دلبستگی است.

پیامدهای ناگوار آشفتگی های شدید در شکل گیری دلبستگی مادر و نوزاد و ناتوانی در شکل گیری دلبستگی سالم دوران نوزادی، در رشد دلبستگی در زندگی آینده غیر قابل انکار است.

همه افراد به صمیمیت نیاز دارند و این صمیمیت به نوعی همان نیاز زیستی تماس و نزدیکی با انسانی دیگر می باشد که شکلی رشد یافته به خود گرفته است. در کل صمیمیت دارای مولفه های مختلفی است که اصلی ترین آن را می توان درک و پذیرش طرف مقابل، همدلی با احساسات طرف مقابل، قدرشناسی و شناخت دانست. در ادامه بیشتر با این مولفه ها آشنا خواهیم شد.

1. صمیمیت روان شناختی

از نظر مشاور زوج درمانی صمیمیت روانشناختی نیازمند مواردی چون ارتباط، مشارکت و… است. در واقع این صمیمیت روانشناختی می باشد که باعث می شود فرد بتواند امیدها، آرزوها، برنامه ها، دل نگرانی ها، ترس ها، مشکلات و تعارض ها را با همسر خود در میان بگذارد.

2. صمیمیت عقلانی

طبق نظریه متخصص زوج درمانی، زن و شوهر بایستی در مورد عقاید، افکار و باورهای خود با یکدیگر صحبت کنند. برای آن که بین طرفین صمیمیت عقلانی شکل بگیرد بایستی پیش از هر چیزی در رابطه احترام وجود داشته باشد و حتی در صورت تفاوت نظر و عقاید نیز هیچ یک از طرفین نباید به دیگری توهین کند.

3. صمیمیت عاطفی

از دیگر مولفه های صمیمیت میان زوجین، صمیمیت عاطفی است. منظور از صمیمیت عاطفی این است که دو طرف به خوبی با هم ارتباط برقرار نموده و در تمامی احساسات طرف مقابل نظیر، خوشحالی، ناراحتی، تنهایی، افسردگی، خستگی و… شریک باشند. برای آن که بین زوجین صمیمیت عاطفی شکل بگیرد بایستی موانعی در سر راه وجود نداشته و هر دو طرف به خوبی بتوانند احساسات خود را بیان نموده و خود را در غم و شادی یکدیگر شریک بدانند.

4. صمیمیت جنسی

صمیمیت جنسی را می توان احساس نیاز به برقراری ارتباط، بیان افکار، احساسات، خیال پردازی های جنسی و شهوانی با همسر دانست. این صمیمیت نیز به منظور برانگیختگی تمایلات جنسی،  مورد نیاز است. طبق نظر مشاوران زوج درمانی برای داشتن یک عشق سالم زناشویی بایستی در رابطه هر دو طرف به هم تعهد مشتاقانه ای داشته و نسبت به رشد و تحول رابطه از خود تعهد نشان دهند.

عشق سالم و مولفه های اساسی آن

مولفه های یک عشق سالم را می توان موارد زیر دانست:

• شناخت درست و عمیق زوجین از یکدیگر
• احترام متقابل
• پذیرش یکدیگر
• اعتماد و صداقت دو طرفه

در زمینه صمیمیت میان زوجین در خصوص مشاوره زوج درمانی موارد دیگری چون صمیمیت معنوی، صمیمیت جسمی، زیبایی شناختی، زمانی و اجتماعی نیز حائز اهمیت است. در هر یک از مولفه های صمیمیت چنانچه که زوجین با هم تفاوتی شدید داشته باشند این موضوع منجر به کاهش رضایت دو طرف از یکدیگر و نیز از رابطه میان هم خواهد شد.

لذا نیاز است که حتما زن و شوهرها مهارت های پایه را دانسته تا بتوانند از بروز بسیاری از مشکلات زناشویی جلوگیری نموده و یا این که آن ها را حل کنند. از بین مهارت های اصلی و پایه که هر زن و شوهری بایستی به آن ها آگاهی داشته باشند می توان به مهارت ارتباطی گوش دادن، مهارت ابراز احساس ها و نیاز ها اشاره نمود. به نوعی طرفین بایستی به خوبی عواطف و نیازهای فرد مقابل را شناخته و پاسخی مناسب به آن بدهند. مهارت های مذاکره و حل مسئله از دیگر مواردی هستند که زوجین بایستی آن ها را بیاموزند.

کلام آخر